Showing 1 words to 3000 words out of 3649 words

Chapter 1 - Yadda Naci Gindin Lidiya yar Budurwata Nasha Nononta.pdf

13 Apr 2025

659

Yadda Naci Gindin Lidiya Budurwata Nasha Nononta


LIDIYA ƳAR MAGUZA]]

.
Lidiya diyar maguzawa yarinya ce yar shekara
sha biyar mai tsabagen sha'awa. A garinsu
ana ce mata Lidiya mai dan buje. Saboda kullum
tana sanye da buje amma babu pant a
ciki. Bugu da kari duk sha'awar nan ta Lidiya ba
a taba cinta ba, sai dai tayi yan kwakule
kwakule.
Toh fa amma masu son cinta suna da yawa, gata
duk inda taji ana cin duri sai taje leke.
Kunsan maguzawa ba sirri kuma.
Ga Ado mai shago na sha'awar Lidiya, cikin
gidansu ma akwai mai son cinta. Can kuma
ga wata budurwa mai jibgegen duwaiwai, wai ita
Linda. Ga kuma Jonah abokin Lidiya can
kuma da wasu jama'a dai duk a cikin labarin.
•••••••••••••
"Ahhhhhhh", ta fada yayin da ta shafa kofar
gindinta da tafin hannunta. Ta leka hanyar
shiga gidansu taga babu mai zuwa, sai jawo
bokitin karfe ta zauna, sannan ta gwale
kafafuwanta tare da daga bujenta.
Lidiya ta shafa saman durinta wanda yake cike
da gashi kamar kan mahaukaci. Sannan
ta gangaro da hannunta zuwa kan jikakken leben
durinta wanda ke budewa yana rufewa a
sanadiyyar sha'awa dake damunta. Dadi ya
rufeta lokacin data shafa kofar durin nan, har
sai da nishi ya kufce daga bakinta,
"uhmmmmmm". Sannan ta kawo dan gajeren
yatsanta
ta fara shafa belin gindin, dadi yana sa jikinta na
rawa. Ta soka yatsan cikin kofar durin
mai dumi. Ruwa ya fito da gudu yana diga cikin
bokitin. Ta kara soka yatsan cikin durin
tace, "wayooooooo".
Lidiya ta saka yatsanta cikin baki ta tsotse
ruwan durinta, sannan ta kara jika yatsan da
yawu ta mayar dashi inda ya fito, wato ramin

dake tsakanin cinyoyinta. Tana soka yatsan
sai sautin, "chakwal" ya tashi a iska. Dadi ya
kuma rufe ta. Ta fara zaro yatsan tana
mayarwa cikin gindinta da sauri. Ruwa na biyo
hannunta yana fitowa daga cikin durin nan,
ga sauti mai dadin saurare na tashi, "chakwal,
chakwal, chakwal".
Tana cikin caccakar gindinta da yatsa ne sai taji
mararta ta kulle, wata tusa mai karfi ta
kufce mata. Taga duniyar tana juyawa, sai leben
durinta ya hangame, ruwa ya fara
malalowa. Lidiya ta sa dankwalinta a baku ta
toshe ihun dake kokarin kufce mata,
"wuuuuuuuuuu". Nan ta fara kyarma tana tsiyayo
ruwa.
Jikinta ya saki gaba daya ta karkace gefe guda,
kafin ta ankare sai taji zata fadi kasa
daga kan bokitin da take zaune. Tayi kokarin
dawowa daidai amma jikinta ya rinjaye ta,
sai gata rikicaaa! A kasa ta kife ita da bokitin.
Mamarta ta jiyo kara daga cikin daki tace,
"Lidiya, menene nan kina mana barna?"
Lidiya ta zabura tace, "Mama ba barna ne inayi
ba, kadangare ne ta shiga bokiti".
Mamarta tace, "Yesu O! Rufe gindin ki kar ta
shiga ciki".
Lidiya taji mamarta na kokarin fitowa daga daki,
tayi sauri ta matse kafafu tare da dafe
bujenta kamar da gaske.
Mamar Lidiya na zuwa tace, "ina kadengeren
take?"
Lidiya tace, "kedengere ta bi bango ta ruga".
..................
Lidiya yarinya ce yar shekara sha biyar, amma
duk wanda ya ganta zai yi tunanin ta kai
ashirin da doriya. Tana da girman jiki irin na
ya'yan maguzawa. Ita dai gajera ce amma
akwai fadin jiki, bugu da kari a cike take dam!
Wato balagaggiya ce. Nonuwanta sun kai
girman kan jariri, kasancewa rigunanta ta
matsatsu ce kuma mai gajeren hannuwa ko
mara hannu, hakan yasa kullum nonuwanta a
bayyane suke suna rawa. Gasu bul-bul
kamar an zuba ma balo-balo ruwa. Sannan

kwankwason Lidiya kuwa, tunjim sunan wani
abu. Bujen da take sakawa ne yasa ake kara
ganin fadin kwankwasonta. Kamar turmi
haka kugunta yake ya bude, ga duwaiwanta yayi
dororo a baya. Sannan tana da
kafta-kaftan cinyoyi ga kafafu kamar doya.
A takaice dai duk wanda yaga Lidiya sai yayi
sha'awar ya cita. Domin idan tana tafiya
duwaiwanta dinnan yana sakwarniya cikin
bujenta, wayyo abun gwanin tsiyayar da ruwa.
Duk wanda yasan Lidiya to yasan ana kiranta da
LIDIYA MAI DAN BUJE. kasancewar tun
tasowarta, babu wanda ya taba ganinta da wando
ko zane. Kullum tana sanye da dan
buje da riga mara hannu ko mai gajeren hannu
wadda ta matse mata nono. Hakan yasa
idan Lidiya na tafiya a hanya har binta ake a
baya ana kallon duwaiwanta. Idan aka yi sa'a
iska ya daga bujen Lidiya to za a kwashi kallo a
wannan rana. Domin za a ga kayan
marmari.
Babu mai zuwa yayi gaba da gaba da Lidiya
domin ya mata iskanci, sai dai masu
tsokanarta daga nesa suna guduwa. Domin Lidiya
bata da wasa, akwai daka ma maza
kashi. Yanzun nan zata tattara dan bujenta ta
cigaba da jibgar kato komin girman sa.
Idan ko Lidiya tana dambe har zuwa kalli ake,
domin za aga katon duwaiwai da duri mai
gashi, tunda ita Lidiya bata saka pant dama, bata
dashi ma. Shiyasa idan iska ya daga
bujenta ake ganin komai a bayyane.
...........................
Lidiya ta kasance mai tsananin sha'awa, kullum
durinta a jike yake. Duk abunda take yi
tana tunanin cin duri, tana matukar son cin duri,
sai dai tana tsoro. Duk faman kwakular
da take ma durinta, har yau yatsa daya kawai ya
taba shiga. Duk ranar da ta soka yatsa
biyu kuwa, to gindinta ya dinga zafi kenan har sai
tayi gashin duri da ruwan zafi. Shiyasa
kullum take tunanin yanda zata yi a cita da bura,
domin tasan ranar zata gane kurenta.
Amma fa tana so a cita sosai, sai dai matsalar

bata da wanda zai cita. Mazan gari dai
tsoronta suke, kowa na tsoron ya tunkareta
domin tana iya cin ubansa da damsenta.
Gidansu Lidiya gida ne mai daki biyu kacal,
dakunan a jere suke. Daya na mamanta da
babanta, daya kuma nata. A da dakin Lidiya suna
amfani dashi ne a matsayin falo, to sai
Lidiya ta fara hana iyayenta cin duri cikin dare.
Baban na zura ma mamarta bura sai Lidiya
ta tashi zaune tana kallonsu tana lashe baki.
Gashi mamar Lidiya bata iya shiru in ana
cinta, da taji bura zata zunduma ihu, ita kuma
Lidiya sai tayi caraf ta tashi zaune ta zuba
masu ido. Da baban ya gaji da wannan hali na
Lidiya shine ya maida ta falo ta dinga
kwana. To nan ma ba a tsira ba, kullum sai ta
fito cikin dare tazo ta taga tana lekensu. Ita
dai burin Lidiya shine taga duwaiwai a sama, ga
bura tana nutsewa cikin duri ta kasa..
Yau ma haka akayi, Lidiya tana kwance akan
katifarta cikin dare, hannunta na cikin
bujenta tana shafa saman durinta. Tana yi tana
duba agogo, yau shiru har yanzu iyayenta
basu fara cin duri ba. Gashi ta fara jin bacci
kuma ta kosa taji ihun mamanta domin taje
kallo. Dama mamanta ke sanar da ita in sun fara
cin duri ta hanyar ihu, tunda maman
bata iya shiru. In dai zata ji bura, yanzun nan
zata zunduma ihu. Hakan ke fargar da Lidiya
taje leke ta taga. To amma yau shiru.
"ko dai mama sun gane ina zuwa leken sune
shine suke min wayo basu ihu yau?" Lidiya
ta fada a zuciyarta lokacin da taji shirun yayi
yawa. Sai ta tashi sadaf-safaf ta bude
dakinta. Ta nufi tagar dakinsu tana leke. Ta
gansu kwance kan gado kowa yana bacci.
Abun yayi matukar bata mamaki, domin tunda ta
tashi a gidansu kullum sai sunci duri.
Duk ranar da basu ci duri ba, to lallai anyi fada
ne babanta ya bugi mamanta, to shine
ranar baza aci duri ba. Watarana ma ko anyi
fadan, cikin dare sai baban yazo yana ba
maman hakuri da burarsa a waje tana lilo.
Cikin haushi Lidiya ta juya zata koma dakinta.

Tana juyawa sai kuma ta dakata da sauri.
Kamar fa ta hango hannun mamarta na motsi
yanzu. Ta leka da sauri ta hango hannun
mamarta na wasa da kaciyar baban. Can sai taga
baban ya jawo maman yana mata tada
a kunne.
Sai taji maman tace, "kasan fa shegiyan yarinya
ne, yanzu haka bata yi barci ba".
Shima baban sai ya saki muryarsa yace, "haba
yenzu fa karfe biyu ne, tayi barci mana,
muci gindi kawai".
Mamar tace, "to muci kawai. Wai yanzu mu da
gidan mu muna tsoron cin gindi saboda
shegiyan Lidiyan nan zata leka mu".
Suna cikin maganar Lidiya tana saurare tana
dariya a ciki. Sai baban ya yaye mayafinsu,
dukansu biyun suna kwance zindir. Ashe tuntuni
suka tube, suna ta tsoron su fara cin duri
ne domin Lidiya zata leke su. Hmm! Kunji fitinar
yar maguzawa fa.
Anan Ojo baban Lidiya ya kama nonon Ramu
maman Lidiya. Ya saka nonon a bakinsa,
wani dadi ya mamayesa, nan ya lumshe ido tare
da gurnani. Ya kama dayan nonon yana
murzawa, sannan yana tsotsar na bakinsa.
Ramu ta fara mika tana nishin dadi, "ahhhhhh,
ohhhhhh, uhhhh". Hannunta kuma yana
kan burar Ojo tana mulmulawa. Dadi ya rufe su
suka cigaba da gurnani a tare. Can kuma
sai Ojo ya kai yatsan sa kan durin Ramu. Yana
kwakulawa sai ta zuba ihu,
"wayyyooooooo Ojo". Ruwa da gangaro daga
cikin durin mai maiko, nan fa Ojo ya cigaba
da sukurkuta yatsansa cikin durin Ramu.
Lidiya tana jikin taga tana lekensu, tasa hannu ta
fitar da nononta guda daga cikin riga
tana murzawa. Idonta tana ganin babanta yana
shan nonon mamanta tana jin dama ita
ce. Lokacin da taga ya kai hannu kan durin sai
ita ma ta kai yatsanta kan durinta, tana
soka yatsan sai ruwa ya gangaro, ta rike ihunta a
hankali sai nishi davtake zabgawa. Nan
fa ta cigaba da soka yatsanta cikin gindinta.
Tana jin yatsan yana bada, kwacal kwacal

kwacal cikin ruwan durinta. Ga wani rugugi dake
tashi cikin gindita. Ta taha kuma ga Ojo
nan ya rike kwankwason Ramu ta baya yana zuba
mata gwatso. Burarsa tana fitowa cikin
shekin ruwan duri, sannan sai ya kara mayar da
ita cikin gindin Ramu.
Lidiya tayi nisa cikin kallonsu suna ta ihu suna
cin duri, ita ma nan tana ta nishi cikin
jindadi tana caccakar durinta. Sai kawai Lidiya ta
saki tusa mai karfin gaske. Kamar an
buga silifas a suminti haka karar tusar nan ta
fito. Ojo da Ramu suka zabura da sauri
suna kallon tagar.
Oja yace, "kutumar uban wayene anan?"
.
Ramu tace, "Lidiya dan mai cin uwarki kene nan?"
Ita kuma Lidiya tunda tusar nan ta kufce mata,
sai ta zunduma a guje ta shige dakinta ta
kwanta kamar tana bacci.
Ojo ya saka gajeren wandonsa yace, "bari inci
kutumar uban ko waye".
Ya fito daga dakinsu yana haska tocila, yana
sando domin yaga ko barawo ne, amma bai
ga kowa ba. Ya haska bayan tagar su, sai yaga
jirwayen ruwa a kasa. Kuma da alamun
yanzu aka zubar dashi, ya matsi kusa da ruwan
da kyau. Yaga yanda ruwan ke sheki,
anan ya gane ruwan duri ne. Nan ya tashi a
tunzure ya nufi dakin Lidiya, yana zuwa ya
tura kofar da karfi tare da haska katifar ta.
Anan Ojo ya makale tare da sakin bakinsa galala.
Hasken tocilarsa na haska duwaiwan
Lidiya a fili. Lokacin da tazo da gudu ta kwanta
ashe bujenta ya dage sama, saboda tsoro
bata ma sani ba. Shi kuma Ojo yana zuwa sai
tocilarsa ta hasko masa wannan katon
duwaiwan na Lidiya tare da faskeken
kwankwasonta. Ya hadiye yawu tare da matsowa
kusa, ya hango durinta ta tsakiyar duwaiwan
nan. Durin ya kumbura sosai, yana wani
shekin ruwa. Ojo ya kira sunan Lidiya a hankali
amma bata motsa ba. Ya kai hannunsa a
hankali yana shafa duwaiwanta mai taushi. Wani
dadi ya fara rufe shi, lallai Ramu ta

tsufa, ashe ga taushi nan bai sani ba kullum yana
can yana cin tsohuwa. Ya haska wajen
fuskar Lidiya anan kuma ya kara rikicewa,
nononta daya a waje shima bata mayar dashi
ba cikin riga. Ya kai hannu ya matsa nonon nan.
Yaji burarsa ta kara mikewa sosai,
kawai sai Ojo ya aje tocilarsa gefe, ya sakwale
wandonsa, sannan ya tallafe kwankwaso
Lidiya ya fara goga burarsa a kofar durinta ta
tsakiya duwaiwanta. Ya auna kaciyarsa
yana kokarin turawa cikin gindin diyarsa kenan
sai yaji muryar Ramu daga dakinsu tace,
"Ojo kana ina ne".
Ya tashi da sauri ya mayar da wandonsa. Ya fita
da gudu ya koma dakinsu. Ojo na fita
Lidiya ta tashi zaune tana zufa. Ita har ta fara
auna irin azabar da zata sha idan babanta
ya luntsuma mata katuwar burarsa. Lallai da
gobe a gwale zata dinga tafiya kenan. Lallai
tayi sa'a. Daganan ta mayar da yatsanta cikin
buje ta cigaba da kwakular durinta har
bacci ya sace ta.
•••••••••••••••
An kusa mako guda kenan tunda Ojo ya kusa cin
Lidiya, daga wannan rana bata kara
zywa lekensu ba, sai dai ta zauna a dakinta tana
jinsu suna cin gindi, Ramu tana ihu, Ojo
yana gurnani, ita kuma tana kwakular durinta.
Yanzu kuma kallon da Ojo yake ma Lidiya ya
canza, kullum idonsa yana kan duwawunta,
har zuwa yake kusa da ita kamar zai yi wani abu
sai ya dan taba duwaiwan yaji dadi. Ya
rasa hanyar da zai bi domin ya dandana zumar
ta, hakanan yake daurewa yana cin Ramu
wadda a cewar sa yanzu ta zama tsohuwa,
Lidiya ce mai danyen duri.
Da safe Ojo ya tafi wajen aikin sa na kanikanci,
ya bar Lidiya da mamarta Ramu a gida sai
suka yi bako. Makwabcinsu ne Obi yazo, yana
zuwa Lidiya ta gaishesa, daga nan suka
fara hira da Ramu. Lidiya tayi zaune ta zuba
masu ido, gashi hirar tasu babu wani abun
cewa takamaimai.
Can dai Ramu tace, "Lidiya je ki siyo mana lemo".

Lidiya ta karba kudi a zuciyarta tana cewa,
"dama ni na sani yanzu za a koreni, saboda
suci gindi ban gani ba". Kasancewar babu shago
a ina suke, sai an fita har can kasuwa
sannan a samu lemo. Dama Obi ya saba zuwa
duk idan Ojo ya tafi shago, sai yazo gidan
ya ci Ramu. Duk in yazo sai su kori Lidiya, sai
dai idan ta fita sai ta zagayo ta dawo, ta
dinga leken Obi ya sukurkuta ma mamanta bura
cikin duri tana ihu. Lidiya ta karba kudin
.
Ado mai shagon cikin lungu yana zaune yana
tunanin abun duniya. Ransa a bace yau ya
fito gida, "wai shikenan kullum ita Balki sai anyi
fada indai zai ci duri. Gashi dai sadaki ya
biya aka aura masa ita, amma tunda aka gama
amarci babu zaman lafiya. Wata rigimar
ma sai idan yazo neman gindi. Idan suka fara
rigima sai dai yaci da karfi, ya danne ta yaci
durin da karfin tsiya ko ya daureta. Shi dai
wannan abu yana damunsa".
"Ado mai shago ina wuni", ya dago kai domin
ganin mai gaishesa, sai yaga Lidiya mai dan
buje. Nan da nan hakoransa suka washe yace,
"Lidiya mai dan buje".
Lidiya ta turbune fuska tace, "kaga zamu yi fada
da kai yanzun nan. Bana son sunan nan
fa".
Ado yace, "a'a Lidiya yi hakuri, ina ni ina fada da
ke, ai sai a kwashe ni a baro".
Lidiya tace, "ni dai ki bani lemon kwalba guda
biyu".
Ado yace, "wai ke Lidiya yaushe zaki fara
banbance namiji da mace ne, cewa zaki ka bani
ba ki bani ba".
Lidiya ta daga kafadarta sama tace, "ohon maki
nide ki bani lemo".
Ai tana daga kafadar nan ta sauke sai nonuwanta
suka yi wani rawa bul bul bul. Suka
girgiza kirjinta, ga rigarta yar matsatsiya, haba
sai hankalin Ado ya tashi. A zuciyarsa yana
cewa da ace ba Lidiya bace ai wallahi da sai ya
kai raruma, to amma ita Lidiya matsalarta
yanzu in ya kai hannu tana iya lankada masa dan

banzan duka babu mai ceton sa. Nan da
nan sai ga burarsa tayi tsiriri a sama.
Ya tashi ya dauko lemo guda biyu ya dawo,
sannan yace, "saura kudi".
Lidiya tasa hannu a aljihun bujenta amma taji
wayam, ta kara lalubawa amma babu
bayani.
Ta buga tsalle gefe guda ta dafe kai tace, "Yesu
zo ki cece ni".
Ta sabule siket dinta a rude tana neman kudin
nan da Mamanta ta bata domin siyo lemo
amma bata gani ba. Shi ko Ado ya zuba mata ido
yana ta kallon nonuwamta suna tsalle
ita ma tana tsalle. Can kuma yaga ta cire buje
saboda rudewa. Sai kallo ya koma kan
duwaiwanta. Ado ya rikice yaga kayan marmari a
wajen Lidiya, wadda ke a firgice ta batar
da kudi.
"ke Ado!" Lidiya ya daka masa tsawa ya dawo
hayyacinsa. Yaga har ta mayar da bujenta,
idonta duk hawaye.
Tace, "ki temake ni da bashin lemo wannan, zan
kawo maki kudin ki".
Ado yace, "ahir! Bani bawa yar maguzawa bashi.
Ku da baku iya ciyar da kan ku ma ina ga
har ku biya bashi".
Lidiya ta fashe ta kuka tana rokonsa cewa idan
ta koma gida babu kudin nan to mamanta
zata kashe ta ne.
Ado yayi dan tunani sannan ya kalleta yace,
"Lidiya zaki ci jijiya?"
Lidiya tace, "rabona da jijiya tun kirismati data
wuce".
Ado yace, "ba jijiyar nama ba, jijiyar cikin wando".
Lidiya tayi shiru tana son ta gane me yake nufi,
can sai tace, "ko bura kake nufi?"
Ado yace, "yauwa yar gari, ita nake nufi".
Lidiya tace, "naji amce da zafi fa. Gaskiya ni
bazan yi ba".
Ado yace, "nawa ne kudin da kika batar?"
Lidiya tace, "dari biyu ne".
Ado yace, "zan baki lemo biyu da dari biyu
kyauta".
Lidiya tace, "mu gani".

Ado ya zaro dari biyu da sauri ya mika mata.
Lidiya ta amshe kudi ta saka aljihun bujenta,
sannan tace, "zan ji zafi?"
Ado yace, "babu wani zafi, sai ma dadi".
.
Lidiya ta waiga taga babu kowa, kawai ta tura
kai cikin shagon Ado suka rufe kofa.
Ado ya rungume Lidiya yana shafa bayanta,
daganan ya gangara da hannunsa zuwa kan
duwawunta yana matsawa. Yayi gyaran murya
yace, "uhhmmmm taushi". Taushin
duwaiwan Lidiya na ratsa tafin hannunsa yana
lumshe ido cikin jindadi. Can kasa kuwa,
burarsa ta mike sai harbin iska take tana neman
fitowa daga cikin wando.
Lidiya kuwa tafi Ado rudewa, domin hannunsa na
matsa duwaiwanta amma

1
2

Leave a Review

You cannot submit review untill you Register or login